Onderzoek: De impact van corona op de arbeidsmarkt

Het is ongeveer één jaar geleden dat er melding kwam van de eerste corona patiënt in Nederland.

In die tijd is er gigantisch veel gebeurd. “Een bewogen jaar”, zullen veel mensen zeggen.

Een grote impact op de economie, het bedrijfsleven en daarmee ook zeker de arbeidsmarkt.

Lerensolliciteren heeft een onderzoek uitgevoerd op basis van eigen cijfers, data van het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV), en het Centraal bureau voor de Statistiek (CBS) en andere bronnen.

In dit artikel komen relevante statistieken naar voren die de invloed van corona op de arbeidsmarkt cijfermatig weergeven.

De meest relevante statistieken

• Het vacatureniveau voor de horeca ligt nu 57 procentpunt lager dan een jaar geleden, in hospitality en toerisme is dit 59 procentpunt.

• In het eerste kwartaal van 2020 kwam een einde aan een lange periode van economische groei: vanaf het derde kwartaal van 2013 was de economie onafgebroken gegroeid. De economie kromp in het eerste kwartaal van 2020 met 1,5% ten opzichte van het kwartaal ervoor en met 0,2% ten opzichte van het eerste kwartaal van 2019.

• Als gevolg van de coronacrisis was het aantal vacatures in de eerste helft van 2020 teruggelopen met 86 duizend naar een totaal van 200 duizend vacatures, een daling van 30%. In kwartaal drie en vier kwam een licht herstel van 6.4% met een totaal van 213.7 duizend vacatures. Toch is het niets vergeleken met de cijfers van 2019.

• Meer Nederlanders zijn op zoek naar een baan. In oktober 2020 zochten 7.2% meer Nederlanders een baan in vergelijking met een jaar eerder.

• Na een relatief sterke afname van de werkloosheid in het eerste kwartaal van 2020 (met 39 duizend) nam het aantal werklozen in het tweede en derde kwartaal sterk toe met respectievelijk 72 duizend en 70 duizend. In het vierde kwartaal van 2020 waren 384 duizend mensen werkloos, 4.1% van de beroepsbevolking. Ten opzichte van het derde kwartaal van 2020 is het aantal werklozen met 35 duizend afgenomen.

• Gemiddeld ontstonden in 2020 254 duizend vacatures per kwartaal. In 2019 waren dat er gemiddeld 315 duizend.

• Het is voor starters door de coronacrisis moeilijker om werk te vinden. Werkgevers geven de voorkeur aan professionals met werkervaring.

De impact van corona op recruitment

• 49% van de Nederlanders willen ook na corona thuis blijven werken.

• Van de HR-professionals verwacht 44% dat de beleidswijzigingen als gevolg van corona permanent zullen zijn.

• 46% van de ondervraagden werknemers heeft aangegeven dat de pandemie heeft geleid tot werkgerelateerde spanning en depressie. Aan de andere kant was er wel een even grote groep (46%) die aangaf dat hun werk géén impact had op hun gezondheid.

• 7 van de 10 werkgevers hebben inmiddels virtual recruitment volledig geïmplementeerd met online sollicitatiegesprekken en virtual onboarding.

• 4 op de 10 werknemers accepteert nog liever een loonverlaging dan voltijds naar kantoor terug te keren. Daarnaast gaf meer dan een derde aan opzoek te gaan naar een andere baan als ze na corona weer volledig terug naar kantoor worden verwacht.

• In totaal zegt 61% van de werkgevers vooral te vertrouwen op de eerste indruk die een kandidaat maakt tijdens het sollicitatiegesprek.

Driekwart van de bedrijven voelt coronacrisis

• Al voor de invoering van de strenge lockdown in december 2020 had de coronapandemie bij driekwart van de bedrijven impact (gehad) op het werk.

• Bij de 50% van de bedrijven kwam het werk (deels) stil te liggen en bij tevens 50% van de bedrijven nam de vraag naar producten of diensten af.

• 44% van de bedrijven in Nederland heeft tijdens corona tijdelijk 1 of meer vacatures ingetrokken.

• 14% van de bedrijven heeft tijdelijk niet actief geworven voor vacatures.

• Ruim 90 procent van bedrijven in cultuur, horeca en onderwijs werd geraakt door de coronacrisis.

• Bijna de helft (49%) van de uitzendkrachten heeft vrijwel geen werk meer door de coronacrisis.

• De vijf sectoren met de grootste krimp zijn:
  – Verhuur en overige zakelijke diensten
  – Horeca
  – Cultuur, sport en recreatie
  – Luchtvaar
  – Sierteelt

• Sectoren die het meest getroffen worden door de crisis, maken relatief veel gebruik van flexibele werknemers. 33% van de oproepkrachten werkt in een zwaar getroffen sector.

• Van de oproepkrachten werkt 48% in een sector die te maken heeft gekregen met een (zeer) grote afname van de werkgelegenheid.

• Van de mensen met een vast contract werkt 23% in sectoren die zwaar getroffen zijn.

• De horeca kent de sterkste toename in het verzuim. In kwartaal vier van 2020 steeg het verzuimpercentage in de horeca met 1,5 procentpunten ten opzichte van een jaar eerder tot een totaal van 4,3%. Niet eerder nam het ziekteverzuim in de horeca zo snel toe.

• De meeste banen verdwenen in (kwartaal vier 2020 vergeleken met kwartaal drie 2020):
  – Handel, vervoer en horeca (-57.000)
  – Cultuur, recreatie en overige diensten (-4.000)
  – Zakelijke dienstverlening (-2.000)

Nederlandse arbeidsmarkt vergeleken met andere Europese landen

Het is een feit dat de coronacrisis de Nederlandse economie en arbeidsmarkt hard heeft geraakt. Maar hoe zit dat met de andere Europese landen? En hoe verhoudt de Nederlandse arbeidsmarkt zich tot andere delen van Europa?

• Historisch gezien heeft Nederland een behoorlijke economische klap gehad. Zo nam het Bruto Binnenlands Product met 8,5% af in het tweede kwartaal van 2020. Ook in het eerste kwartaal van 2021 kromp de economie met -1,5%.

• Vergeleken met andere landen uit Europa viel het nog mee. Gemiddeld kromp de economie namelijk met 11,4%.

• Binnen Europa kromp de Spaanse economie het hardst (-18,5%).

• Door de terugval in de Economie zijn er in totaal minder uren gewerkt. In Nederland is in het tweede kwartaal 6,1% minder uren gewerkt dan in het eerste kwartaal. Er waren slechts 5 landen met een kleinere daling.

• Gemiddeld is er in de EU 10,7% minder uren gewerkt.

• In de zwaar getroffen landen (VK, Spanje, Griekenland, Portugal) werd ongeveer 20% minder uren gewerkt.

Veel behoud van werkgelegenheid door steunmaatregelen van de overheid

• In het tweede kartaal van 2020 daalde het aantal werkenden met 3,1%. Dit percentage ligt een stuk lager dan de daling van het aantal gewerkte uren (6,1%). Hieruit kan dus opgemaakt worden dat veel mensen hun baan konden behouden, maar dat er wel minder uren gewerkt werden.

• In Spanje daalde het aantal gewerkte uren in het 2e kwartaal het meest. En ook het aantal werkende personen daalde daar het sterkst (-7,5%).